وقتی صحبت از عملکرد بدون نقص و پایداری یک سرور میشود، بسیاری از نگاهها بهدرستی به سمت هارد آن معطوف میگردد. چرا که هارد دیسک، نقش ستون فقرات ذخیرهسازی اطلاعات را ایفا میکند و هرگونه نقص در نصب یا انتخاب آن میتواند تبعات سنگینی برای ساختار شبکه و کسبوکار به همراه داشته باشد. از همین رو، شناخت روشهای دقیق نصب و تعویض هارد در سرورهای HP، نهتنها برای متخصصان آیتی، بلکه برای همه فعالان حوزه زیرساخت ضروری است.
در هنگام خرید سرور، یکی از دغدغههای مهم، بررسی سازگاری و ظرفیت هارد متناسب با نوع کاربری سرور است. چه یک سرور برای دیتاسنتر سازمانی در نظر گرفته شده باشد و چه برای پروژهای کوچکتر در محیطهای استارتاپی، انتخاب و نصب اصولی هارد، تاثیر مستقیمی بر بهرهوری سیستم خواهد داشت.
از سوی دیگر، در فرایند خرید سرور استوک یا حتی سرورهای دست دوم، اهمیت تعویض یا بررسی وضعیت هارد دوچندان میشود. چرا که ممکن است هاردهای نصبشده در سرورهای کارکرده از نظر سلامت یا عملکرد، نیاز به بررسی یا جایگزینی داشته باشند. غفلت از این مرحله، میتواند منجر به از دست رفتن دادهها یا توقفهای ناگهانی سیستم شود.
در این مقاله از وبسایت دکتر HP، قصد داریم چگونگی نصب و تعویض هارد سرور HP را به صورت کامل، مرحلهبهمرحله و با بیانی تخصصی بررسی کنیم. این راهنما میتواند مرجع مطمئنی برای مدیران شبکه، کارشناسان دیتاسنتر و حتی خریداران تجهیزات برند HPE باشد که به دنبال بالاترین سطح اطمینان از عملکرد سرورهای خود هستند.
در ساختار سرورهای برند HPE، انتخاب نوع هارد سرور موضوعی بسیار مهم و تعیینکننده است که بهطور مستقیم با عملکرد، دوام و حتی هزینههای نگهداری سیستم در ارتباط است. هارد سرورها در مقایسه با نمونههای مصرفی (مانند هاردهای دسکتاپ) برای عملکرد مداوم، تحمل بار بالا و محیطهای عملیاتی حساس طراحی شدهاند. به همین دلیل آشنایی با انواع هارد قابل استفاده در سرورهای HP، نخستین گام در فرایند نصب یا تعویض صحیح هارد است.
هاردهای SAS بهعنوان انتخابی حرفهای برای بسیاری از سازمانها شناخته میشوند. این نوع هاردها برای انتقال داده با سرعت بالا و قابلیت اطمینان بیشتر نسبت به هاردهای SATA طراحی شدهاند. در سرورهای HP، هارد SAS معمولاً در کاربردهای دیتاسنتر، بانکهای اطلاعاتی، سیستمهای مجازیسازی و دیگر بارهای کاری حیاتی استفاده میشود.
سرعت چرخش (مانند ۱۰K یا ۱۵K RPM) و پهنای باند بالا، این نوع هارد را برای نیازهای حساس و در حال توسعه مناسب میسازد. در زمان خرید سرور دست دوم از نوع رکمونت یا ایستاده نیز اگر پایداری اطلاعات برای شما در اولویت است، پیشنهاد میشود سلامت هاردهای SAS بررسی و در صورت نیاز تعویض شوند.
اگرچه هاردهای SATA از نظر سرعت پایینتر از مدلهای SAS هستند، اما بهدلیل هزینه مقرونبهصرفهتر، در بسیاری از پروژهها جایگاه ویژهای دارند. این نوع هاردها برای ذخیرهسازی اطلاعات با دسترسی کمتر یا بایگانی دادهها گزینه مناسبی محسوب میشوند. در سرورهای HP، SATA معمولاً برای سیستمهای ذخیرهسازی ثانویه، محیطهای پشتیبانگیری یا حتی کاربریهای سبکتر بهکار گرفته میشود.
در زمان انتخاب هارد SATA برای سرور، باید حتماً مدلهای Enterprise Grade انتخاب شوند؛ زیرا مدلهای مصرفی مناسب استفاده ۲۴ ساعته و محیطهای سروری نیستند.
برای اطلاعات بیشتر بخوانید >> هارد SAS چیست؟ تفاوت هارد سرور SAS با هارد SATA
در سالهای اخیر، استفاده از SSD در سرورها بهشدت افزایش یافته است. این هاردها بهدلیل سرعت خواندن و نوشتن بسیار بالا، مصرف انرژی کمتر و مقاومت در برابر شوک فیزیکی، جایگزین مناسبی برای HDD در بسیاری از ساختارها هستند. SSDها در دو نوع SATA SSD و NVMe SSD در سرورهای HP استفاده میشوند.
در هنگام تعویض یا ارتقاء هارد در سرورهای HPE، اگر هدف شما افزایش سرعت پاسخدهی سیستم و کاهش زمان بارگذاری برنامههاست، SSD بهترین گزینه است. البته توجه به اسلاتهای پشتیبانیشده در مدلهای مختلف سرور (مانند DL380 8sff G10 یا ML350 G9) بسیار ضروری است.
هر نوع هارد بسته به مدل و سری سرور، باید با رابطهای موجود در بکپلین یا کنترلر RAID آن سرور سازگار باشد. در نتیجه قبل از نصب هارد جدید، مطمئن شوید که سرور شما از آن نوع خاص پشتیبانی میکند. برند HPE معمولاً از طریق مستندات رسمی خود، اطلاعات مربوط به سازگاری هارد با مدلهای مختلف سرور را ارائه میدهد که بررسی آنها پیش از خرید ضروری است.
در انتخاب هارد مناسب، نباید تنها به نوع آن توجه کرد؛ ظرفیت (بر حسب ترابایت)، سرعت چرخش (برای HDDها)، سرعت خواندن و نوشتن (برای SSDها) و میزان کارایی مورد انتظار نیز اهمیت زیادی دارد. مثلاً در محیطهایی که عملیاتهای I/O بسیار زیادی انجام میشود، هاردهای Enterprise SSD یا SAS با سرعت بالا توصیه میشوند.
پیش از آنکه فرایند نصب یا تعویض هارد را در سرور HP آغاز کنید، لازم است مراحل آمادهسازی را با دقت و بهصورت اصولی انجام دهید. این مرحله نهتنها از بروز خطاهای فنی جلوگیری میکند، بلکه باعث میشود فرایند نصب با کمترین ریسک و بیشترین اطمینان انجام شود. بهویژه زمانی که با تجهیزات برند HPE و سرورهای حرفهای مانند DL380، DL360 یا ML350 سروکار دارید، آمادگی کامل قبل از هر اقدامی ضروری است.
نخستین گام، بررسی دقیق وضعیت سرور است. باید مشخص شود که آیا سرور روشن است یا خاموش، چه تعداد هارد نصبشده دارد و آیا هارد موردنظر در حال حاضر فعال و در حال استفاده است یا خیر. اگر قصد تعویض هارد معیوب را دارید، پیش از هر اقدامی، سلامت دیسک و لاگهای سیستم را از طریق iLO یا ابزارهای مدیریت HPE مانند Smart Storage Administrator بررسی نمایید.
درباره iLO بیشتر بخوانید >> سرویس ILO سرور اچ پی چیست؟
در صورتی که سرور به شبکه متصل است و در حال سرویسدهی به کاربران میباشد، حتماً برنامهریزی برای زمان خاموشی (Downtime) را در نظر بگیرید.
یکی از حیاتیترین مراحل آمادهسازی، تهیه نسخه پشتیبان (Backup) از اطلاعات موجود روی هاردهاست. حتی اگر قرار نیست اطلاعات فعلی پاک شود یا هارد جدید جایگزین شود، باید از تمامی دادههای مهم بکآپ تهیه شود. در محیطهای سازمانی، عدم تهیه نسخه پشتیبان ممکن است به از دست رفتن دادههای حیاتی منجر شود و خسارات سنگینی بهبار آورد.
پیش از نصب، حتماً باید هارد مورد نظر را از نظر سازگاری فیزیکی و فنی با مدل سرور خود بررسی نمایید. برند HPE برای هر مدل سرور، مجموعهای از هاردهای تأییدشده دارد که در قالب اسناد فنی و QuickSpecs در دسترس هستند. بررسی مواردی مانند:
نوع هارد (SAS، SATA، SSD)
ظرفیت پشتیبانیشده
نوع درایو (LFF یا SFF)
نوع رید کنترلر نصبشده روی سرور (مانند P440ar، P816i-a و…)
اقدامی حیاتی پیش از خرید یا نصب است.
اگر قصد خرید سرور استوک یا دست دوم دارید، حتماً از فروشنده درباره وضعیت اسلاتهای خالی، سلامت RAID و درایوهای نصبشده اطلاعات دقیق دریافت نمایید.
نصب یا تعویض هارد ممکن است نیازمند ابزارهایی مانند پیچگوشتی مخصوص، کشوی درایو (Drive Caddy)، برچسبگذاری برای نظم فیزیکی یا حتی دستکش ضد الکتریسیته ساکن باشد. اطمینان حاصل کنید که محیط فیزیکی نصب تمیز، ایمن و بدون احتمال تخلیه الکتریسیته استاتیک باشد، زیرا حتی یک شوک کوچک میتواند به هارد یا مادربرد آسیب وارد کند.
اگر قصد تعویض یا افزودن هارد را دارید و سرور از قابلیت Hot-Plug پشتیبانی نمیکند یا RAID فعال است، حتماً سرور را خاموش کنید. خاموش کردن اصولی از طریق سیستمعامل و سپس قطع منبع تغذیه، از بروز آسیب به سیستم فایل یا رید کنترلر جلوگیری میکند.
نصب یک هارد جدید در سرور HP، چه برای ارتقاء فضای ذخیرهسازی باشد و چه برای ایجاد آرایههای جدید RAID، نیازمند دقت، شناخت ابزارهای مدیریتی برند HPE و آشنایی کامل با ساختار فیزیکی سرور است. در این بخش، تمام مراحل نصب بهگونهای توضیح داده شدهاند که کاربران مبتدی نیز بتوانند با اطمینان این فرایند را انجام دهند.
نخستین قدم برای شروع کار، شناخت دقیق مدل سرور HP است. اگر مثلاً از سرورهای سری DL مانند DL360 G9 یا DL380 G10 استفاده میکنید، باید بدانید که این مدلها از چه نوع هاردهایی پشتیبانی میکنند. بهعنوانمثال، DL380 G10 قابلیت پشتیبانی از درایوهای SFF (2.5 اینچی) و LFF (3.5 اینچی) را دارد که هرکدام بسته به مدل بکپلین و رید کنترلر ممکن است محدودیتهایی داشته باشند.
همچنین باید نوع درگاه و رابط هارد را مشخص کنید:
SAS یا SATA: که هر دو ممکن است در هاردهای HDD و SSD موجود باشند.
نوع درایو: اینترفیس Hot-Plug یا Non-Hot-Plug.
اطلاعات مربوط به سازگاری هارد با مدل سرور را میتوانید در اسناد QuickSpecs رسمی هر مدل از وبسایت برند HPE بررسی کنید یا هنگام خرید سرور استوک از فروشنده مشورت بگیرید.
در این مرحله باید وضعیت فیزیکی جلوی سرور را بررسی کنید. اغلب سرورهای HP دارای مجموعهای از اسلاتها یا بِی هارد Hot-Plug هستند که محل نصب فیزیکی هارد محسوب میشوند. تعداد این بیها ممکن است بین ۴ تا ۲۴ عدد یا بیشتر باشد، بسته به نوع کیس (رکمونت یا تاور) و مدل دقیق.
اگر اسلاتها اشغال باشند، ممکن است نیاز به حذف یک هارد قدیمی یا ارتقاء ساختار کلی ذخیرهسازی داشته باشید. اگر اسلات خالی وجود دارد، میتوانید درایو جدید را مستقیماً به آن اضافه کنید.
نکته: در مدلهایی مانند DL380 G10، اسلاتها دارای چراغ LED هستند که وضعیت سلامت و عملکرد هارد را نشان میدهند.
اکنون باید هارد جدید خود را در کشوی مخصوص (Drive Caddy) نصب کنید. کشوی هارد، یک قطعه فلزی یا پلاستیکی است که هارد درون آن نصب شده و سپس داخل سرور قرار میگیرد. این کشوها برای سهولت در Hot-Swap طراحی شدهاند.
مراحل آمادهسازی کشو:
1- هارد جدید (SATA یا SAS) را روی کشو قرار دهید.
2- با پیچهای استاندارد، آن را در جای خود محکم کنید.
3- مطمئن شوید که جهت قرارگیری کانکتور هارد بهدرستی با قسمت باز کشو هماهنگ باشد.
4- کشو را بهآرامی در دست بگیرید تا هنگام نصب هیچ ضربهای به هارد وارد نشود.
اگر از هاردهای تهیهشده هنگام خرید سرور دست دوم استفاده میکنید، ممکن است کشو هارد قبلاً مونتاژ شده باشد. در این صورت فقط کافی است از سلامت ظاهری و تمیز بودن اتصالات مطمئن شوید.
پس از آمادهسازی، کشو را بهآرامی به داخل اسلات خالی هدایت کنید. هنگام نصب دقت کنید:
کشو باید کاملاً صاف و همراستا با شیار داخل سرور حرکت کند.
فشار بیش از حد وارد نکنید؛ هارد باید با فشار متعادل در جای خود «کلیک» کند.
در مدلهای Hot-Plug، پس از قرارگیری کامل، چراغ وضعیت هارد معمولاً روشن یا چشمکزن میشود (نشاندهنده اتصال موفق).
اگر سرور روشن است و از قابلیت Hot-Plug پشتیبانی میکند، در این مرحله هارد جدید بهصورت خودکار توسط سیستم شناسایی خواهد شد.
در غیر این صورت، اگر سرور خاموش است یا از Hot-Plug پشتیبانی نمیکند، در ادامه باید سیستم را راهاندازی مجدد کنید.
سرور را روشن کرده و در حین بوت، کلید مربوط به ورود به محیط تنظیمات (مانند F9 یا F10 بسته به مدل) را فشار دهید تا وارد Intelligent Provisioning یا محیط BIOS شوید.
در این محیط میتوانید از ابزار زیر برای بررسی وضعیت هارد استفاده کنید:
HPE Smart Storage Administrator (SSA): این ابزار مخصوص مدیریت کنترلرهای رید در سرورهای HP است و بهوضوح تمامی هاردهای متصل را نمایش میدهد.
اگر هارد جدید شناسایی نشده بود:
بررسی کنید که اتصال فیزیکی بهدرستی انجام شده باشد.
از بروز بودن Firmware کنترلر مطمئن شوید.
اطمینان حاصل کنید که هارد با مدل سرور سازگار است.
در این مرحله، اگر سرور شما از RAID Controller مانند HPE P440ar یا HPE P816i-a استفاده میکند و قصد دارید از قابلیتهای RAID بهره ببرید، باید پیکربندی موردنظر را انجام دهید. مراحل آن بهصورت زیر است:
1- ورود به HPE SSA
2- انتخاب کنترلر رید
3- مشاهده وضعیت آرایههای فعلی
4- ایجاد آرایه جدید یا افزودن هارد به آرایه موجود (با احتیاط)
5- ذخیره تغییرات و خروج از محیط پیکربندی
نکته مهم: ایجاد یا تغییر آرایه ممکن است باعث حذف کامل اطلاعات شود. بنابراین قبل از اعمال هر تغییری در RAID، حتماً از دادههای حیاتی نسخه پشتیبان تهیه کنید.
یکی از سناریوهای رایج در مدیریت و نگهداری سرورهای HP، مواجهه با هاردهای معیوب یا در آستانه خرابی است. این وضعیت میتواند کارایی کلی سیستم را کاهش داده، امنیت اطلاعات را تهدید کند یا حتی منجر به از دست رفتن دادههای حیاتی شود. خوشبختانه برند HPE در طراحی سرورهای خود، ابزارهایی برای مدیریت آسان این وضعیت در نظر گرفته است. در این بخش بهصورت مرحلهبهمرحله به فرآیند تعویض هارد معیوب میپردازیم.
پیش از هر اقدامی، باید از معیوب بودن هارد اطمینان حاصل کنید. چند نشانه مهم برای شناسایی هارد خراب عبارتاند از:
روشن یا چشمکزن بودن چراغ قرمز یا کهربایی روی سینی هارد
ثبت ارورهایی مانند Predictive Failure در ابزار HPE iLO یا HPE SSA
کاهش چشمگیر سرعت سیستم یا کندی بارگذاری سرویسها
نمایش ارور در لاگ سیستمعامل یا نرمافزارهای مانیتورینگ
در سرورهای HP، بخش بزرگی از پایش سلامت سختافزار از طریق پنل مدیریتی HPE iLO (Integrated Lights-Out) یا نرمافزار HPE Insight Diagnostics انجام میشود. اگر از سرورهای دست دوم یا استوک استفاده میکنید، بررسی سلامت دورهای سختافزار از طریق این ابزارها ضروری است. زیرا ممکن است خرابی تدریجی پیش از خرید اتفاق افتاده باشد.
پس از شناسایی هارد معیوب، نوبت به تهیه مدل جایگزین میرسد. برای این منظور:
مدل و ظرفیت دقیق هارد معیوب را بررسی کنید.
به نوع اینترفیس (SAS یا SATA)، اندازه (SFF یا LFF)، سرعت چرخش (در هارد HDD) و سرعت انتقال داده توجه داشته باشید.
در صورت استفاده از RAID، ترجیح داده میشود هارد جایگزین با همان مشخصات مدل قبلی باشد تا سازگاری کامل حفظ شود.
اگر قصد خرید سرور استوک یا قطعات آن را دارید، حتماً از فروشنده بخواهید هارد مورد نظر را در شرایط فنی مناسب و تستشده در اختیار شما قرار دهد. فروشگاههایی مانند دکتر HP، خدمات تست سلامت هارد را پیش از ارسال ارائه میدهند.
اگر هارد مورد نظر هنوز کاملاً از کار نیفتاده و تنها نشانههایی از خرابی دارد (مثلاً SMART Error)، حتماً قبل از تعویض از اطلاعات آن نسخه پشتیبان تهیه کنید.
در صورتی که هارد در آرایه RAID فعال باشد و قابلیت Redundancy وجود داشته باشد (مثل RAID 1 یا RAID 5)، نیازی به بکاپگیری دستی نیست، چراکه ساختار RAID امکان بازسازی دادهها روی هارد جدید را فراهم میکند.
مطالعه این مقاله نیز مفید است >> بررسی انواع گوناگون ریدبندی (Raid) سرورهای اچ پی
اکنون نوبت به خارج کردن هارد معیوب از سرور و جایگزینی آن با هارد جدید رسیده است. مراحل زیر را به دقت دنبال کنید:
1- وضعیت چراغ هارد را بررسی کنید. در صورت چشمک زدن LED کهربایی یا قرمز، احتمالاً هارد آماده خروج است.
2- اطمینان حاصل کنید که سرور در حالت Hot-Plug است. اگر این قابلیت پشتیبانی نمیشود، ابتدا سرور را خاموش کنید.
3- ضامن سینی هارد را بهآرامی فشار دهید تا کشو از حالت قفل خارج شود.
4- هارد معیوب را بهآرامی از اسلات خارج کنید.
5- هارد جایگزین را در همان سینی قرار دهید و پیچها را محکم کنید.
6- کشوی هارد را دوباره داخل سرور وارد کرده و مطمئن شوید بهدرستی جا میخورد (با صدای کلیک یا چراغ وضعیت سبز).
7- اگر سرور خاموش بود، اکنون آن را روشن کنید.
در این مرحله، چراغ LED وضعیت هارد جدید معمولاً چشمکزن یا ثابت سبز میشود. در صورتی که LED قرمز باقی بماند، نشاندهنده ناسازگاری یا خطای نصب است.
اگر هارد معیوب عضوی از یک آرایه RAID بوده باشد، اکنون باید عملیات بازسازی (Rebuild) آغاز شود. این کار معمولاً توسط کنترلر RAID بهصورت خودکار آغاز میشود، اما برای اطمینان میتوانید وارد محیط HPE Smart Storage Administrator (SSA) شده و روند بازسازی را بررسی کنید.
در طول بازسازی:
هارد جدید با دادههای آرایه همگامسازی میشود.
بسته به حجم آرایه و نوع RAID، ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.
بهتر است از انجام عملیات سنگین روی سیستم در این مدت پرهیز شود تا فرآیند Rebuild با سرعت بالاتری انجام گیرد.
پس از اتمام بازسازی:
1- مجدداً وارد HPE SSA یا iLO شوید و وضعیت سلامت هارد جدید را بررسی کنید.
2- بررسی کنید که LED هارد به رنگ سبز ثابت درآمده باشد.
3- از داخل سیستمعامل نیز با استفاده از ابزارهایی مانند lsblk
در لینوکس یا Device Manager در ویندوز، شناسایی صحیح هارد را تایید کنید.
اگر از نرمافزارهای مانیتورینگ مانند HPE OneView استفاده میکنید، میتوانید هشدارها و لاگهای مربوط به خرابی یا نصب جدید را نیز مشاهده نمایید.
تعویض هارد در سرورهای HP صرفاً یک عملیات فنی نیست، بلکه نیازمند دقت بالا در انتخاب قطعه جایگزین نیز هست. انتخاب نادرست هارد میتواند به ناسازگاری، افت عملکرد یا حتی از دست رفتن اطلاعات منجر شود. در ادامه چند نکته کلیدی را مرور میکنیم:
هر سرور HP از نوع خاصی از هاردها پشتیبانی میکند. حتماً مشخصات مدل سرور خود را بررسی کرده و تنها هاردهایی را انتخاب کنید که توسط آن پشتیبانی میشوند. برای مثال، برخی سرورها فقط از درایوهای SFF (2.5 اینچ) یا LFF (3.5 اینچ) پشتیبانی میکنند.
بسته به نیاز کاری، باید بین هاردهای SSD یا HDD یکی را انتخاب کنید. برای عملکرد سریعتر، مصرف انرژی کمتر و عمر بیشتر، SSD گزینه بهتری است. اما در صورت نیاز به ظرفیت بالا با بودجه محدود، HDD همچنان قابلاتکا است.
اگر قصد خرید سرور استوک یا قطعات کارکرده مثل هارد دارید، حتماً از فروشنده گزارش سلامت (SMART Status) بخواهید. فروشگاههایی مثل دکتر HP کلیه هاردها را تست سلامت کرده و با ضمانت فنی عرضه میکنند.
در هنگام خرید هارد برای استفاده در آرایههای RAID، باید مشخصات دقیق هارد (ظرفیت، سرعت، نوع اتصال) با سایر درایوهای آرایه همخوانی داشته باشد تا از اختلال در عملکرد و خطای بازسازی جلوگیری شود.
مطالعه این مقاله نیز پیشنهاد میشود >> راهنمای تخصصی انتخاب هارد برای سرورهای HP
نصب و تعویض هارد در سرورهای HP، در نگاه اول ممکن است فرایندی فنی و پیچیده بهنظر برسد، اما با داشتن دانش پایه، رعایت استانداردها و استفاده از تجهیزات سازگار، این عملیات میتواند بهسادگی و بدون ریسک انجام شود. آنچه اهمیت دارد، دقت در انتخاب هارد مناسب بر اساس نیازهای زیرساختی و هماهنگی با معماری سرور است. چه در زمان ارتقاء فضای ذخیرهسازی و چه هنگام جایگزینی یک هارد معیوب، رعایت نکاتی که در این مقاله بررسی کردیم میتواند از بروز خطاهای پرهزینه جلوگیری کند.
چه در مرحلهی برنامهریزی برای ارتقاء فضای ذخیرهسازی سرور باشید و چه بهدنبال تعویض یک هارد معیوب، انتخاب درست سختافزار، یک تصمیم حیاتی است. تیم فنی دکتر HP با سالها تجربه در زمینه مشاوره و تأمین تجهیزات سرور، آماده است تا بهترین گزینه را متناسب با نیاز و بودجهتان به شما پیشنهاد دهد. از خرید سرور نو یا استوک برند HPE گرفته تا تهیه هارد اورجینال و سایر قطعات، ما همراه مطمئن شما هستیم. همین حالا وارد وبسایت drhp.ir شوید یا با ما تماس بگیرید تا تجربهای مطمئن از خرید و پشتیبانی سرور را با ما تجربه کنید.
تماس با ما دکتر اچ پی
سبد خرید شما خالی است.