

در طول سالها کار با انواع سرورهای ProLiant اچ پی و مدیریت زیرساختهای کوچک و بزرگ، به خوبی درک کردهایم که شناخت دقیق اجزای داخلی این دستگاهها چقدر در انتخاب، خرید، و بهرهبرداری بهینه از آنها اهمیت دارد. هدف از این نوشته، آشنایی شما با انواع قطعات سرور hp و وظایف هرکدام است. قصد داریم نگاهی به این اجزا بیندازیم تا بتوانید با دید بازتری نسبت به پیکربندی یا ارتقا سرورهای HP خود اقدام کنید.
وقتی صحبت از انواع قطعات سرور hp به میان میآید، در واقع به مجموعهای از سختافزارها اشاره میکنیم که با هماهنگی مثالزدنی کنار هم کار میکنند تا وظایف پردازشی و مدیریتی محول شده را انجام دهند. هر کدام از این قطعات نقش مشخصی دارند و کیفیت و سازگاری آنها تاثیر مستقیمی بر عملکرد، پایداری و طول عمر سرور شما خواهد داشت. درک درست از کارکرد هر قطعه به شما کمک میکند تا نه تنها در زمان خرید انتخاب هوشمندانهتری داشته باشید، بلکه در زمان بروز مشکل نیز بتوانید سریعتر به عیبیابی بپردازید. در ادامه، به بررسی مهمترین این قطعات در سرورهای HP میپردازیم.
اجازه دهید از پایه شروع کنیم. مادربرد (Motherboard) در سرورهای HP، حکم شاسی یا ستون فقرات سیستم را دارد. این برد بزرگ مداری، محل نصب و اتصال تمامی قطعات مهم دیگر مانند پردازنده، حافظه رم، کارتهای توسعه، و همچنین ارتباطدهنده اصلی بین این اجزا است. انتخاب مادربرد در واقع اولین قدم در تعیین قابلیتهای سرور شماست. چرا؟ چون نوع و تعداد اسلاتهای پردازنده، حداکثر ظرفیت و نوع رم قابل پشتیبانی، تعداد و نوع اسلاتهای توسعه (PCIe)، پورتهای شبکه آنبورد، و حتی فرم فاکتور (Form Factor) سرور (مثلا Rackmount یا Tower) توسط مادربرد تعیین میشود.
مادربردهای سرور HP معمولا در مدلهایی مانند ATX یا فرمتهای اختصاصی طراحی میشوند تا با شاسیهای استاندارد سرورهای ProLiant سازگاری کامل داشته باشند و امکان مدیریت بهینه فضا و جریان هوا را فراهم کنند. یک نکته مهم که در سالها تجربه به آن رسیدهام، توجه به چیپست (Chipset) مادربرد است؛ این بخش وظیفه مدیریت ارتباط بین پردازنده و سایر بخشها را دارد و قابلیتهای مدیریتی و پشتیبانی از فناوریهای جدیدتر به آن وابسته است.
اگر مادربرد را شاسی بدانیم، پردازنده یا CPU بدون شک مغز سرور HP شماست. تمام محاسبات اصلی، اجرای سیستم عامل و نرمافزارها، و پردازش درخواستها توسط این قطعه انجام میشود. انتخاب CPU مناسب، یکی از مهمترین تصمیمات در پیکربندی سرور است. سوالی که همیشه مطرح میشود این است: چه پردازندهای برای سرور HP من مناسب است؟ پاسخ به عواملی مانند نوع کاربری سرور (مثلا پایگاه داده، مجازیسازی، وب سرور)، تعداد کاربران همزمان، و حجم بار کاری مورد انتظار بستگی دارد. فاکتورهای مهم در انتخاب CPU عبارتند از:
سرورهای HP عمدتا از پردازندههای قدرتمند سری Intel Xeon استفاده میکنند که در نسلها و مدلهای مختلف (مانند سریهای Platinum, Gold, Silver, Bronze) عرضه میشوند و برای کاربردهای سازمانی طراحی شدهاند. این پردازندهها قابلیت اطمینان و کارایی بالایی دارند.
اما پردازنده به تنهایی کافی نیست. این قطعه حین کار گرمای زیادی تولید میکند. اینجاست که هیت سینک (Heatsink) وارد عمل میشود. هیت سینک یک قطعه فلزی (معمولا آلومینیومی یا مسی) با طراحی پرهپره است که روی CPU نصب میشود و با افزایش سطح تماس با هوا، به دفع موثر گرما کمک میکند. معمولا یک یا چند فن نیز در کنار هیت سینک یا روی آن قرار میگیرند تا جریان هوای خنک را برقرار کنند. استفاده از خمیر سیلیکون (Thermal Paste) مناسب بین CPU و هیت سینک برای انتقال بهتر گرما بسیار مهم است. در سرورهای HP، سیستم خنک کننده پردازنده به دقت طراحی میشود تا حتی در بار کاری سنگین هم دمای پردازنده در محدوده امن باقی بماند.
حافظه رم (RAM – Random Access Memory) حافظه کاری اصلی سرور HP شماست. دادههایی که پردازنده در حال کار روی آنهاست، به طور موقت در رم ذخیره میشوند تا دسترسی به آنها با سرعت بالا امکانپذیر باشد. رم را میتوان به میز کار پردازنده تشبیه کرد؛ هرچه این میز بزرگتر و سریعتر باشد، پردازنده میتواند کارهای بیشتری را همزمان و با سرعت بالاتری انجام دهد.
شاید بپرسید تفاوت اصلی رم سرور HP با رم کامپیوترهای رومیزی چیست؟ مهمترین تفاوت در پشتیبانی از فناوری ECC (Error-Correcting Code) است. رمهای ECC قادرند خطاهای تکبیتی رایج در حافظه را بهصورت خودکار شناسایی و تصحیح کنند. این ویژگی در سرورها که پایداری و صحت دادهها در اولویت قرار دارد، بسیار مهم است، چرا که یک خطای کوچک در حافظه میتواند منجر به کرش سیستم یا خرابی دادهها شود. به همین دلیل، رمهای ECC کمی کندتر و گرانتر از رمهای Non-ECC هستند، اما استفاده از آنها در محیطهای سروری یک ضرورت است. سرورهای HP معمولا فقط از رمهای ECC پشتیبانی میکنند.
انتخاب نوع و ظرفیت رم مناسب برای سرور HP بستگی به مدل سرور، پردازنده، و نوع بار کاری شما دارد. همیشه به مستندات سرور HP خود مراجعه کنید تا از سازگاری رمها مطمئن شوید. شناخت این انواع قطعات سرور hp به شما کمک میکند تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
پس از پردازش و حافظه موقت، نوبت به ذخیرهسازی دائمی دادهها میرسد. در سرورهای HP، این وظیفه عمدتا بر عهده درایوهای ذخیرهسازی یعنی هاردهای دیسک سخت (HDD – Hard Disk Drive) و درایوهای حالت جامد (SSD – Solid State Drive) است. انتخاب بین این دو یا ترکیبی از آنها، تاثیر زیادی بر عملکرد، ظرفیت و هزینه کلی سیستم ذخیرهسازی شما دارد.
ویژگی | هارد HDD سروری (SAS/SATA) | درایو SSD سروری (SATA/SAS/NVMe) |
سرعت | پایینتر (وابسته به RPM و رابط) | بسیار بالاتر (بهویژه NVMe) |
زمان تاخیر | بالاتر (به دلیل حرکت مکانیکی) | بسیار پایینتر |
قیمت/ظرفیت | پایینتر | بالاتر |
مصرف انرژی | بالاتر | پایینتر |
قابلیت اطمینان | خوب (مدلهای Enterprise) | بالا (بدون قطعات متحرک)، طول عمر وابسته به نوشتن |
کاربرد اصلی | ذخیرهسازی حجیم، آرشیو، بکاپ | سیستمعامل، برنامهها، پایگاه داده، کشینگ |
صرفا داشتن درایوهای ذخیرهسازی کافی نیست؛ نیاز به راهکاری برای مدیریت آنها، افزایش عملکرد و محافظت از دادهها در برابر خرابی دیسک داریم. اینجاست که رید کنترلر (RAID Controller) به کار میآید. RAID به مجموعهای از تکنیکها برای ترکیب چند درایو فیزیکی در یک یا چند واحد منطقی گفته میشود.
رید کنترلر، چه به صورت کارت سختافزاری یا یک قابلیت نرمافزاری، عملیات خواندن و نوشتن روی درایوهای یک آرایه RAID را مدیریت میکند. این قطعه امکان پیادهسازی سطوح مختلف RAID (مانند RAID 0, 1, 5, 6, 10) را میدهد که هر سطح، مزایا و معایب خاص خود را در زمینه عملکرد و حفاظت از داده دارد. مثلا RAID 1 با کپی کامل دادهها روی دیسک دیگر (Mirroring) افزونگی ایجاد میکند، در حالی که RAID 5 و 6 با استفاده از تکنیک Parity میتوانند به ترتیب خرابی یک یا دو دیسک را تحمل کنند.
رید کنترلرهای سرور HP معمولا دارای پردازنده و حافظه کش اختصاصی هستند. حافظه کش به طور قابل توجهی عملکرد نوشتن را بهبود میبخشد، زیرا دادهها ابتدا با سرعت بالا در کش نوشته شده و سپس کنترلر آنها را روی دیسکهای کندتر منتقل میکند.
درست است که حافظه کش رید کنترلر سرعت نوشتن را بالا میبرد، اما با قطع برق، دادههای درون آن در معرض خطر قرار میگیرند. راهکار سرورهای HP، استفاده از باتری پشتیبان کش (FBWC یا BBWC) است. این قطعه مهم، هنگام قطعی برق، انرژی موقت برای حفظ یا انتقال امن اطلاعات کش به حافظه دائم (مانند فلش در FBWC) را تامین میکند. خرابی یا نبود این باتری معمولا به غیرفعال شدن کش نوشتن و کاهش چشمگیر سرعت سرور میانجامد. پس، نگهداری و اطمینان از سلامت آن ضروری است. همچنین، این باتری ممکن است در تامین برق رمهای NVDIMM نقش داشته باشد.
سرور بدون اتصال به شبکه تقریبا بیفایده است. وظیفه برقراری این ارتباط بر عهده کارت شبکه (NIC – Network Interface Controller) است. اکثر سرورهای HP دارای یک یا چند پورت شبکه آنبورد روی مادربرد هستند، اما برای افزایش تعداد پورتها، دستیابی به سرعتهای بالاتر (مانند 10GbE, 25GbE, 40GbE, 100GbE) یا استفاده از پروتکلهای خاص، نیاز به نصب کارت شبکه جداگانه در اسلاتهای توسعه خواهید داشت.
کارتهای شبکه سروری HP در انواع مختلف با تعداد پورتهای متفاوت (1، 2 یا 4 پورت)، سرعتهای گوناگون، و رابطهای مختلف (معمولا RJ-45 برای کابلهای مسی اترنت یا SFP+/SFP28/QSFP+/QSFP28 برای فیبر نوری) عرضه میشوند. این کارتها ممکن است قابلیتهای پیشرفتهتری مانند Offloading (واگذاری بخشی از پردازشهای شبکه به خود کارت به جای CPU اصلی سرور)، پشتیبانی از مجازیسازی (مانند SR-IOV) و قابلیتهای مدیریتی را نیز ارائه دهند. انتخاب کارت شبکه مناسب بستگی به زیرساخت شبکه موجود شما و نیازهای پهنای باند برنامههای کاربردیتان دارد.
اما اگر نیاز به اتصال سرور HP به یک شبکه ذخیرهسازی اختصاصی (SAN – Storage Area Network) مبتنی بر پروتکل Fibre Channel (FC) داشته باشید، کارت شبکه معمولی کافی نیست. در این حالت، به قطعه دیگری به نام کارت HBA (Host Bus Adapter) یا گاهی FCA (Fibre Channel Adapter) نیاز دارید. این کارتها به سرور اجازه میدهند تا از طریق کابلهای فیبر نوری به سوئیچهای FC و در نهایت به دستگاههای ذخیرهسازی مرکزی متصل شود. کارتهای HBA دارای یک شناسه منحصر به فرد جهانی به نام WWN (World Wide Name) هستند که برای شناسایی سرور در شبکه SAN استفاده میشود. این کارتها نیز در سرعتهای مختلف (مانند 8Gbps, 16Gbps, 32Gbps) و با تعداد پورتهای متفاوت (معمولا 1 یا 2 پورت) عرضه میشوند. شرکتهایی مانند QLogic و Emulex (که اکنون بخشی از Broadcom است) از تولیدکنندگان مطرح کارتهای HBA هستند که محصولاتشان در سرورهای HP نیز استفاده میشود.
تمام قطعاتی که تا کنون بررسی کردیم، برای کار کردن به انرژی الکتریکی نیاز دارند. تامین این انرژی وظیفه منبع تغذیه (PSU – Power Supply Unit) یا همان پاور سرور است. پاور، برق متناوب (AC) ورودی از شبکه برق شهری را به ولتاژهای پایین و جریان مستقیم (DC) مورد نیاز قطعات مختلف سرور تبدیل میکند.
شاید پاور در نگاه اول قطعه سادهای به نظر برسد، اما در سرورها، به خصوص سرورهای HP، ویژگیهای مهمی دارد:
همانطور که اشاره شد، قطعات الکترونیکی داخل سرور، بهویژه پردازنده، رم، و پاور، هنگام کار گرما تولید میکنند. تجمع این گرما میتواند باعث کاهش عملکرد، ناپایداری سیستم و حتی خرابی دائمی قطعات شود. بنابراین، وجود یک سیستم خنک کننده کارآمد در سرورهای HP ضروری است.
نقش اصلی در سیستم خنککننده سرور را فنها (Fans) ایفا میکنند. این فنها با ایجاد جریان هوای قوی، هوای خنک بیرون را به داخل شاسی سرور کشیده، آن را از روی قطعات داغ مانند هیت سینکهای پردازنده و ماژولهای رم عبور داده و سپس هوای گرم را از پشت یا بالای شاسی به بیرون هدایت میکنند.
سرورهای HP، به خصوص مدلهای Rackmount که تراکم قطعات در آنها بالاست، معمولا دارای تعداد زیادی فن قدرتمند هستند که به صورت ماژولار و اغلب با قابلیت Hot-Plug طراحی شدهاند. این یعنی اگر فنی خراب شود، میتوان آن را بدون خاموش کردن سرور تعویض کرد. همچنین سیستم مدیریت سرور HP (مانند iLO) به طور مداوم دمای نقاط مختلف داخل سرور را پایش کرده و سرعت فنها را به صورت هوشمند و بر اساس نیاز تنظیم میکند تا ضمن حفظ دمای مناسب، نویز و مصرف انرژی فنها نیز بهینه شود. طراحی دقیق مسیر جریان هوا (Airflow) در داخل شاسی سرورهای HP نیز نقش مهمی در کارایی سیستم خنککننده دارد. اطمینان از عدم وجود مانع در مسیر جریان هوا (مانند کابلکشی نامنظم) و دمای مناسب محیط دیتاسنتر، به عملکرد بهینه این سیستم کمک میکند.
معمولا وقتی صحبت از سرور میشود، کارت گرافیک (GPU – Graphics Processing Unit) اولین چیزی نیست که به ذهن میآید. اکثر سرورها دارای یک چیپ گرافیکی ساده آنبورد هستند که فقط برای نمایش خروجی تصویر اولیه روی مانیتور (مثلا در هنگام نصب سیستم عامل یا عیبیابی) کافی است.
اما در سالهای اخیر، با رشد کاربردهایی مانند مجازیسازی دسکتاپ (VDI)، پردازش دادههای حجیم (Big Data)، هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشین (Machine Learning)، نقش کارتهای گرافیک قدرتمند در سرورها نیز پررنگتر شده است. این کارتها (که گاهی شتابدهنده یا Accelerator نامیده میشوند) دارای صدها یا هزاران هسته پردازشی کوچک هستند که برای انجام موازی محاسبات ریاضی سنگین، به خصوص عملیات ماتریسی، بسیار کارآمدتر از CPU های اصلی عمل میکنند.
سرورهای HP نیز امکان نصب کارتهای گرافیک حرفهای (معمولا از سری NVIDIA Tesla یا AMD Radeon Instinct) را در برخی مدلهای خود فراهم میکنند. این کارتها میتوانند بار پردازشهای گرافیکی یا محاسباتی سنگین را از دوش CPU برداشته و عملکرد کلی سیستم را در کاربردهای خاص به طور چشمگیری افزایش دهند. انتخاب و نصب این کارتها نیاز به بررسی دقیق سازگاری با مدل سرور، تامین پاور کافی و سیستم خنککننده مناسب دارد. آیا واقعا به چنین کارتی در سرور خود نیاز دارید؟ پاسخ به نوع بارهای کاری شما بستگی دارد. برای اکثر کاربردهای عمومی سرور، گرافیک آنبورد کافی است.
جدول نمونه کاربرد GPU در سرورهای HP
کاربرد سرور | نقش کارت گرافیک (GPU) |
مجازی سازی دسکتاپ (VDI) | ارائه تجربه گرافیکی روان به کاربران مجازی |
هوش مصنوعی / یادگیری ماشین | شتابدهی به آموزش و استنتاج مدلهای AI/ML |
رندرینگ و شبیه سازی | انجام محاسبات سنگین گرافیکی و علمی |
پردازش دادههای تصویری/ویدئویی | تسریع تحلیل و پردازش حجم بالای دادههای چندرسانهای |
آشنایی با این بخش از انواع قطعات سرور hp میتواند برای سازمانهایی که با دادههای خاص یا پردازشهای سنگین سروکار دارند، مفید باشد.
یکی از ویژگیهای مهم سرورهای سازمانی، قابلیت ارتقا و توسعهپذیری آنهاست. سرورهای HP نیز از این قاعده مستثنی نیستند و این قابلیت عمدتا از طریق اسلاتهای افزونه (Expansion Slots) روی مادربرد فراهم میشود. این اسلاتها (که معمولا از نوع PCIe – Peripheral Component Interconnect Express هستند) به شما اجازه میدهند تا کارتهای مختلفی را برای افزودن قابلیتهای جدید یا افزایش عملکرد به سرور خود اضافه کنید.
چه کارتهایی را میتوان در این اسلاتها نصب کرد؟ مثالهای رایج عبارتند از:
تعداد، نوع (مثلا x4, x8, x16 که نشاندهنده پهنای باند اسلات است) و نسل PCIe (مثلا Gen3, Gen4, Gen5) اسلاتهای افزونه در مدلهای مختلف سرور HP متفاوت است و یکی از فاکتورهای تعیینکننده رده و قابلیت توسعه سرور محسوب میشود. سرورهای رده بالاتر معمولا تعداد اسلاتهای بیشتری دارند. هنگام انتخاب سرور HP، به نیازهای توسعه آتی خود فکر کنید و مدلی را انتخاب نمایید که فضای کافی برای ارتقاهای احتمالی در آینده را داشته باشد. این دوراندیشی میتواند در طول عمر سرور، صرفهجویی قابل توجهی را به همراه داشته باشد. برای اطلاعات بیشتر در مورد اسلاتهای PCIe میتوانید به صفحه ویکیپدیا مراجعه کنید.
امنیت یکی از دغدغههای اصلی در محیطهای سروری است. سرورهای HP از مکانیزمهای امنیتی مختلفی بهره میبرند که یکی از آنها ماژول پلتفرم قابل اعتماد (TPM – Trusted Platform Module) است. TPM یک چیپ سختافزاری امن است که روی مادربرد سرور نصب میشود و وظایف امنیتی مختلفی را انجام میدهد.
گرچه TPM به تنهایی نمیتواند جلوی همه حملات را بگیرد، اما لایه امنیتی سختافزاری مهمی را به سرور اضافه میکند و استفاده از قابلیتهای آن (مانند فعالسازی BitLocker با TPM) در سرورهای HP اکیدا توصیه میشود. شناخت این جزء از انواع قطعات سرور hp به تقویت بنیه امنیتی زیرساخت شما کمک میکند.
در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با مهمترین انواع قطعات سرور hp آشنا کنیم. از مادربرد به عنوان بستر اصلی گرفته تا پردازنده و رم به عنوان مغز و حافظه کاری، هاردهای HDD و SSD برای ذخیرهسازی، رید کنترلر و باتری برای مدیریت و حفاظت دادهها، کارتهای شبکه و HBA برای اتصال، منبع تغذیه برای تامین انرژی پایدار، سیستم خنککننده برای حفظ دما، کارت گرافیک برای پردازشهای خاص، اسلاتهای افزونه برای توسعهپذیری، و ماژول TPM برای امنیت.
هر یک از این قطعات نقش خود را در عملکرد کلی سرور ایفا میکنند و انتخاب صحیح و پیکربندی درست آنها بر اساس نیازهای کسبوکار شما، کلید دستیابی به یک زیرساخت IT کارآمد و قابل اطمینان است. سرورهای HP ProLiant با ارائه طیف گستردهای از این قطعات در مدلهای مختلف، انعطافپذیری بالایی را برای پاسخگویی به نیازهای متنوع فراهم میکنند.
مهمترین تفاوت پشتیبانی رم سرور از تکنولوژی ECC (Error-Correcting Code) است که خطاهای حافظه را شناسایی و تصحیح میکند و پایداری سیستم را افزایش میدهد. رمهای عادی معمولا فاقد این قابلیت هستند.
الزامی نیست، اما به شدت توصیه میشود. استفاده از SSD برای سیستمعامل و برنامههای کاربردی، عملکرد سرور را به طور قابل توجهی بهبود میبخشد. میتوان از ترکیب SSD برای سرعت و HDD برای ظرفیت بالا استفاده کرد.
RAID با ترکیب چند دیسک، دو هدف اصلی را دنبال میکند: افزایش عملکرد (با توزیع بار خواندن/نوشتن بین دیسکها) و/یا افزایش قابلیت اطمینان (با ایجاد افزونگی برای تحمل خرابی دیسک). استفاده از RAID برای محافظت از دادههای مهم ضروری است.
برای افزونگی (Redundancy). اگر یک پاور خراب شود یا کابل برق آن قطع گردد، پاور دوم بلافاصله بار را به عهده گرفته و سرور بدون وقفه به کار خود ادامه میدهد. این امر آپتایم سرویسها را تضمین میکند.
خیر. کارت گرافیک قوی فقط برای کاربردهای خاصی مانند مجازیسازی دسکتاپ (VDI)، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین یا رندرینگ سنگین مورد نیاز است. برای اکثر کاربردهای عمومی سرور، گرافیک آنبورد کفایت میکند.
TPM یک چیپ امنیتی سختافزاری است که برای ذخیره امن کلیدهای رمزنگاری، تایید صحت سیستم هنگام بوت شدن (Secure Boot) و احراز هویت مبتنی بر سختافزار استفاده میشود و به افزایش امنیت کلی سرور کمک میکند.
امیدواریم این راهنما در شناخت بهتر انواع قطعات سرور hp به شما کمک کرده باشد. انتخاب و پیکربندی صحیح این قطعات، سرمایهگذاری مهمی برای زیرساخت IT سازمان شماست. به خاطر داشته باشید که دکتر اچ پی به عنوان گستردهترین و معتبر ترین فروشگاه سرور اچ پی در ایران، همواره آماده ارائه مشاوره تخصصی و تامین قطعات اصلی و باکیفیت سرورهای HP برای شما عزیزان است.
تماس با ما دکتر اچ پی
سبد خرید شما خالی است.