یکی از مراحل کلیدی در آماده‌سازی و بهره‌برداری از یک سرور، فرمت‌کردن صحیح هارد آن است؛ فرآیندی به‌ظاهر ساده که در پشت‌صحنه آن، تصمیمات فنی مهمی نهفته است. اینکه از چه نوع فرمت استفاده شود، در چه شرایطی این عملیات انجام گیرد و کدام ابزار برای این کار مناسب‌تر است، همه و همه مستقیماً بر عملکرد، امنیت و پایداری سرور تأثیر می‌گذارند. در سرورهای حرفه‌ای برند HPE، این موضوع پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و نباید آن را به شیوه‌ای عمومی یا مشابه با فرمت هاردهای معمولی دسکتاپ انجام داد.
برای بسیاری از کسب‌وکارها که در مرحله خرید سرور هستند، آشنایی با مفاهیم پایه‌ای مانند فرمت هارد سرور، نقش مهمی در انتخاب صحیح و بهینه تجهیزات دارد. این موضوع به‌ویژه در سرورهایی که به‌صورت استوک یا دست دوم خریداری می‌شوند، اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند؛ چرا که گام اول در بهره‌برداری از این نوع سرورها، اطمینان از سلامت، امنیت و آماده‌سازی کامل هاردهاست.
در مقاله پیش رو که توسط تیم فنی دکتر HP تهیه شده، قصد داریم به‌صورت تخصصی و مرحله‌به‌مرحله به این پرسش پاسخ دهیم که فرمت هارد سرور HP دقیقاً چیست، چگونه انجام می‌شود و چرا نباید آن را نادیده گرفت. همچنین نگاهی خواهیم داشت به ابزارهای استاندارد برند HPE، تفاوت میان فرمت‌های سطح پایین و بالا، نکات حیاتی هنگام فرمت‌کردن هارد درایوها، و خطاهایی که ممکن است در این مسیر رخ دهند.
اگر در فکر خرید سرور استوک هستید یا در حال مدیریت یک سرور دست دوم می‌باشید، درک درست از مفاهیم این مقاله می‌تواند شما را از بسیاری خطاهای رایج نجات دهد و امنیت اطلاعات سازمان‌تان را تضمین کند.
فرمت‌کردن هارد سرور یکی از مراحل حیاتی در چرخه آماده‌سازی یا نوسازی یک سرور است. این فرآیند به معنای آماده‌سازی سطح هارد دیسک برای ذخیره‌سازی اطلاعات بوده و شامل ساختاردهی فضای ذخیره‌سازی با استفاده از یک سیستم فایل مشخص است. در نگاه اول، این عملیات ممکن است بسیار ساده به نظر برسد، اما در محیط‌های سازمانی و زیرساخت‌های پیچیده سرور، به‌ویژه در سرورهای برند HPE، اهمیت آن بسیار فراتر از پاک‌کردن داده‌های قبلی است.
در سطح پایه، فرمت کردن به سیستم‌عامل یا کنترلر ذخیره‌سازی این امکان را می‌دهد تا داده‌ها را به‌درستی روی هارد بنویسد، بخواند و مدیریت کند. اما در سطح حرفه‌ای‌تر، این عملیات می‌تواند نقش کلیدی در مواردی همچون جلوگیری از تداخل در خواندن/نوشتن، بهینه‌سازی عملکرد درایوها، حذف خطاهای سکتوری و حتی افزایش امنیت سایبری ایفا کند. در واقع، فرمت هارد سرور HP فقط یک اقدام روتین نیست، بلکه نقطه آغاز اطمینان از کارایی، پایداری و امنیت سیستم محسوب می‌شود.
در بسیاری از سناریوها، فرمت‌کردن نه‌تنها توصیه می‌شود بلکه الزام‌آور است. برای مثال، هنگام جایگزینی یک هارد جدید در شاسی سرور، پس از عملیات ریکاوری، پیش از نصب سیستم‌عامل جدید، یا حتی در فرایندهایی مثل پاکسازی امن پیش از واگذاری یا فروش سرور. این موضوع به‌ویژه برای کسب‌وکارهایی که به دنبال خرید سرور دست دوم هستند، بسیار حائز اهمیت است. چراکه در چنین شرایطی، تضمین سلامت اطلاعات و پاکسازی کامل داده‌های پیشین از طریق فرمت حرفه‌ای، به یکی از پیش‌نیازهای اصلی تبدیل می‌شود.
در سرورهای برند HPE، ابزارهای پیشرفته‌ای برای این منظور طراحی شده‌اند که نه‌تنها فرمت سطحی را انجام می‌دهند، بلکه قابلیت‌های پیشرفته‌تری مثل تشخیص سکتورهای معیوب، بازآرایی بلوک‌ها و ایجاد لایه‌های حفاظتی را نیز ارائه می‌دهند. به همین دلیل، انجام صحیح این عملیات باید بر اساس دستورالعمل‌ها و استانداردهای تعیین‌شده توسط شرکت سازنده صورت گیرد.
در ادامه مقاله، به انواع فرمت، ابزارهای مورد استفاده در فرمت‌کردن هارد سرور HP، روش‌های ایمن انجام این عملیات و تفاوت‌های میان سناریوهای مختلف فرمت خواهیم پرداخت. اما پیش از آن، بهتر است نگاهی دقیق‌تر به دلایل انجام فرمت بیندازیم.
فرمت‌کردن هارد دیسک در سرورهای HP، بسته به نوع نیاز و وضعیت درایو، می‌تواند در دو سطح متفاوت انجام شود: فرمت سطح پایین (Low-Level Format) و فرمت سطح بالا (High-Level Format). درک تفاوت‌های این دو نوع فرمت و زمان مناسب استفاده از هر یک، برای ادمین‌های سرور و متخصصان شبکه از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به‌ویژه زمانی‌که قصد راه‌اندازی مجدد سرور، ارتقای سخت‌افزار، یا بازیابی یک سیستم را دارند.
فرمت سطح پایین، فرایندی است که ساختار فیزیکی اولیه درایو را بازنویسی می‌کند. در این روش، سکتورها و ترک‌های دیسک مجدداً تعریف می‌شوند و هرگونه داده، تنظیمات یا خطای فیزیکی ثبت‌شده در بلوک‌های ذخیره‌سازی به‌طور کامل پاکسازی یا شناسایی می‌شود. این نوع فرمت در گذشته توسط کاربر قابل انجام بود، اما در هاردهای مدرن به‌ویژه SAS یا SCSI که در سرورهای برند HPE به‌کار می‌روند، معمولاً در کارخانه توسط تولیدکننده انجام شده و به‌صورت مستقیم قابل تکرار نیست.
بیشتر بخوانید >> هارد SAS چیست؟ تفاوت هارد سرور SAS با هارد SATA
با این حال، برند HPE ابزارهایی مانند HPE Smart Storage Administrator و HPE Secure Erase را ارائه می‌دهد که می‌توانند عملیات مشابه فرمت سطح پایین را با اهدافی نظیر پاکسازی کامل داده‌ها و تشخیص سکتورهای معیوب انجام دهند. استفاده از این روش زمانی توصیه می‌شود که بخواهید هارد را برای استفاده مجدد آماده‌سازی کنید، مخصوصاً در پروژه‌هایی که با خرید سرور استوک یا دست دوم سروکار دارید و باید از عدم باقی‌ماندن داده‌های قبلی اطمینان حاصل شود.
فرمت سطح بالا، همان فرآیند مرسومی است که هنگام نصب سیستم‌عامل یا ایجاد پارتیشن‌های جدید انجام می‌شود. در این نوع فرمت، جدول فایل‌ها (مانند NTFS یا EXT4) ساخته می‌شود و ساختار منطقی ذخیره‌سازی اطلاعات بر روی هارد دیسک شکل می‌گیرد. این فرمت با استفاده از ابزارهایی مثل Disk Management در ویندوز سرور یا parted/fdisk در لینوکس قابل انجام است.
اگرچه فرمت سطح بالا به‌سرعت قابل انجام است و برای آماده‌سازی هاردهای جدید یا تغییر پارتیشن‌بندی به‌کار می‌رود، اما برخلاف فرمت سطح پایین، داده‌ها را به‌طور کامل حذف نمی‌کند. به همین دلیل در شرایطی که امنیت اطلاعات حیاتی است یا نیاز به پاکسازی مطمئن دارید، استفاده از فرمت سطح بالا به‌تنهایی کافی نخواهد بود.
در محیط‌های حرفه‌ای، انتخاب نوع فرمت باید بر اساس هدف اصلی انجام شود. اگر قصد راه‌اندازی اولیه سرور، نصب سیستم‌عامل جدید یا تغییر در پارتیشن‌بندی را دارید، فرمت سطح بالا گزینه مناسبی است. اما اگر با هاردهایی روبه‌رو هستید که قبلاً استفاده شده‌اند، مخصوصاً در سناریوهایی مانند خرید سرور دست دوم یا ارتقای زیرساخت با تجهیزات بازیافتی، فرمت سطح پایین یا ابزارهای مشابه آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار خواهند بود.
توجه به این نکته ضروری است که برخی کنترلرهای RAID در سرورهای HP خود عملیات initialization یا reinitialization را انجام می‌دهند که به نوعی عملکردی مشابه با فرمت سطح پایین دارد. بنابراین، در فرمت هارد سرور HP همیشه باید بین ابزارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری تعادل ایجاد کرد و از قابلیت‌های ویژه برند HPE بهره گرفت.
فرمت کردن هارد در سرورهای برند HPE یکی از مراحل مهم در آماده‌سازی سرور برای استفاده یا تغییر کاربری است. این فرآیند نیازمند دقت، آشنایی با ابزارهای تخصصی و رعایت نکات مهم است. در ادامه، هر مرحله به‌طور کامل و گام‌به‌گام شرح داده شده است تا حتی کاربران تازه‌کار نیز بتوانند به آسانی آن را اجرا کنند.
قبل از شروع هرگونه عملیات فرمت یا پاکسازی، بسیار حیاتی است که از تمامی اطلاعات موجود روی هارد سرور یا آرایه RAID خود نسخه پشتیبان (Backup) تهیه کنید. زیرا فرمت کردن تمام داده‌ها را به‌طور کامل پاک می‌کند و قابل بازگردانی نیست. اگر از سرور برای میزبانی داده‌های مهم، برنامه‌های کاربردی یا پایگاه داده استفاده می‌کنید، این مرحله را با دقت و با استفاده از ابزارهای معتبر پشتیبان‌گیری انجام دهید. در مواردی که اقدام به خرید سرور دست دوم یا خرید سرور استوک کرده‌اید، ممکن است داده‌هایی روی هارد وجود داشته باشد که پیش از فرمت باید آن‌ها را ذخیره کنید.
برای مدیریت هاردها و انجام فرمت، بهتر است از ابزار اختصاصی برند HPE یعنی Smart Storage Administrator استفاده کنید. این ابزار معمولاً در محیط بوت سرور یا از طریق Intelligent Provisioning در دسترس است. برای ورود:
سرور را ری‌استارت کنید.
هنگامی که لوگوی HPE نمایش داده شد، کلید F10 یا F5 (بسته به مدل سرور) را فشار دهید تا وارد Intelligent Provisioning شوید.
پس از بارگذاری، گزینه Smart Storage Administrator را انتخاب کنید.
اگر این ابزار روی سرور شما نصب نیست، می‌توانید نسخه بوتی آن را از سایت رسمی برند HPE دانلود کنید و روی یک فلش‌درایو USB یا DVD رایت کرده و سرور را از آن بوت کنید.
در محیط SSA، شما با یک لیست از کنترلرهای ذخیره‌سازی (مانند HPE Smart Array Controller) مواجه می‌شوید که مدیریت هاردها و آرایه‌ها را بر عهده دارند. کنترلرهای مختلف ممکن است چندین هارد فیزیکی و آرایه RAID داشته باشند.
ابتدا کنترلر مناسب را انتخاب کنید (معمولاً یک کنترلر وجود دارد مگر اینکه سرور پیچیده باشد).
سپس وارد بخش مدیریت درایوها شوید تا لیست هاردهای متصل شده به کنترلر نمایش داده شود.
این مرحله به شما کمک می‌کند تا از وجود هاردهای سالم و وضعیت آرایه‌ها اطمینان حاصل کنید.
اکنون برای فرمت هاردها، ابتدا باید آرایه‌های موجود (که شامل Logical Driveها هستند) حذف شوند، زیرا فرمت مستقیم روی هاردهای متصل به RAID پیچیده است.
1-در محیط SSA، لیست Logical Driveها را مشاهده کنید.
2-هر آرایه‌ای که قصد حذف آن را دارید، انتخاب و گزینه Delete را بزنید.
پس از حذف، هاردها به حالت Unassigned (آزاد) برمی‌گردند و آماده پیکربندی مجدد هستند.
نکته مهم این است که حذف آرایه، تمام اطلاعات داخل آن را پاک می‌کند. در برخی مدل‌ها امکان استفاده از گزینه Secure Erase نیز وجود دارد که داده‌ها را به شکل امن و غیرقابل بازیابی پاک می‌کند. این روش مخصوص سازمان‌هایی است که امنیت اطلاعات برایشان حیاتی است، مانند کسانی که قصد دارند پس از خرید سرور استوک یا خرید سرور دست دوم، هاردها را مجدداً استفاده کنند.
پس از حذف آرایه‌ها، می‌توانید یک آرایه جدید مطابق با نیاز خود بسازید:
1-گزینه Create Array یا Create Logical Drive را انتخاب کنید.
2-هاردهای مورد نظر را انتخاب کنید.
3-نوع RAID (مثلاً RAID 1، RAID 5، RAID 10 و غیره) را مشخص کنید.
مطالعه این مقاله نیز مفید است >> بررسی انواع گوناگون ریدبندی (Raid) سرورهای اچ پی
در این مرحله می‌توانید اندازه پارتیشن و دیگر تنظیمات مربوط به آرایه را تعیین کنید.
با ساخت آرایه جدید، سیستم معمولاً به صورت خودکار فرمت سطح بالایی (High-level Format) روی آرایه جدید انجام می‌دهد تا آماده استفاده شود.
پس از پیکربندی آرایه و فرمت سطح بالا، حالا می‌توانید سیستم‌عامل سرور را نصب کنید:
با استفاده از Intelligent Provisioning یا دیسک نصب سیستم‌عامل (مثلاً ویندوز سرور ۲۰۱۹)، سرور را بوت کنید.
در مرحله نصب، پارتیشن‌بندی و فرمت‌های نهایی انجام می‌شود.
این فرایند فرمت سطح فایل‌سیستم (File System Format) است که سرور را آماده کار می‌کند.
این مرحله آخرین مرحله فرمت است که به طور کامل هارد را برای ذخیره اطلاعات جدید آماده می‌سازد.
مطالعه این مقالات برایتان کاربردی خواهد بود :
تفاوت سرور لینوکس با سرور ویندوز
فرمت هارد سرور HP ممکن است در شرایط و سناریوهای مختلف، چالش‌ها و نکات خاص خود را داشته باشد. آگاهی از این نکات به شما کمک می‌کند تا فرآیند فرمت با موفقیت انجام شود و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری گردد.
در سرورهای HPE، مدل‌ها و نسل‌های متفاوت هارد وجود دارد که هر کدام ممکن است با تنظیمات و ابزارهای متفاوتی پشتیبانی شوند. به‌عنوان مثال، هاردهای SAS، SATA و NVMe هر کدام نیازمند پیکربندی و فرمت خاص خود هستند. در هنگام خرید سرور یا تهیه هارد از برند HPE، حتماً به سازگاری نوع هارد با کنترلر و مدل سرور توجه کنید.
در صورت استفاده از هاردهای استوک یا دست دوم، فرمت و پاکسازی کامل هارد اهمیت بالاتری دارد. چرا که ممکن است داده‌های قبلی به‌صورت پنهان باقی مانده باشند و باعث بروز مشکلات امنیتی یا ناسازگاری در نصب سیستم‌عامل شوند. در این شرایط، استفاده از گزینه Secure Erase و بررسی سلامت هارد با نرم‌افزارهای تخصصی HPE توصیه می‌شود.
زمانی که هاردها در آرایه RAID قرار دارند، عملیات فرمت باید حتماً در سطح آرایه (Logical Drive) انجام شود. تلاش برای فرمت مستقیم روی دیسک‌های فیزیکی که عضوی از آرایه هستند می‌تواند به نابودی داده‌ها و بروز خطا منجر شود. به همین دلیل، ابتدا باید آرایه‌های RAID به دقت مدیریت و در صورت نیاز حذف شوند.
برای اطمینان از فرمت صحیح و عملکرد بهینه هاردها، باید فریمور کنترلرهای RAID و هاردها را به‌روز نگه دارید. نسخه‌های قدیمی ممکن است با برخی ویژگی‌های فرمت یا Secure Erase سازگاری نداشته باشند. همچنین، استفاده از آخرین نسخه‌های Smart Storage Administrator به شما کمک می‌کند تا امکانات کامل‌تری در مدیریت هاردها و فرمت داشته باشید.
اگر اطلاعات حساسی روی هارد وجود داشته باشد، نباید تنها به فرمت معمولی اکتفا کرد. در این شرایط، استفاده از فرمت امن (Secure Erase) که داده‌ها را غیرقابل بازیابی می‌کند، ضروری است. همچنین در صورت نیاز به بازیابی اطلاعات، پیش از فرمت از نرم‌افزارهای تخصصی استفاده کنید تا ریسک از دست رفتن دائمی داده‌ها کاهش یابد.
اگر قصد خرید هارد سرور استوک دارید این مقاله را مطالعه کنید >> هارد سرور استوک
فرمت هارد سرور HP یکی از مراحل حیاتی و پایه‌ای در راه‌اندازی و نگهداری سرورهای برند HPE است که تأثیر مستقیم بر عملکرد، امنیت داده‌ها و پایداری سیستم دارد. انتخاب نوع فرمت متناسب با نوع هارد، استفاده از ابزارهای اختصاصی مانند Smart Storage Administrator و رعایت نکات امنیتی در هنگام فرمت هاردهای دست دوم و استوک از اهمیت بالایی برخوردار است. علاوه بر این، مدیریت صحیح آرایه‌های RAID و آگاهی از تفاوت‌های فرمت سطح پایین و سطح بالا به شما کمک می‌کند تا سرور خود را با بهترین کارایی و کمترین ریسک آماده بهره‌برداری کنید.
با توجه به پیچیدگی‌های فرآیند فرمت و نیاز به تخصص فنی، پیشنهاد می‌شود پیش از اقدام به فرمت، از مشاوره تخصصی در زمینه خرید سرور و تجهیزات مرتبط بهره‌مند شوید تا بهترین تصمیمات را اتخاذ کنید. این نکته به خصوص هنگام خرید سرور استوک یا خرید سرور دست دوم اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، زیرا فرمت و آماده‌سازی دقیق هاردها تضمین‌کننده امنیت و پایداری سیستم شما خواهد بود.
اگر قصد خرید سرور، خرید سرور استوک با بهترین کیفیت و پشتیبانی تخصصی را دارید، هم‌اکنون می‌توانید با تیم کارشناسان دکتر HP تماس بگیرید. ما آماده ارائه مشاوره رایگان و معرفی مناسب‌ترین سرورها و قطعات با توجه به نیاز شما هستیم. برای اطلاعات بیشتر و دریافت خدمات حرفه‌ای، به وب‌سایت drhp.ir مراجعه کنید.
