وقتی صحبت از راه‌اندازی یا ارتقای زیرساخت‌های شبکه و دیتاسنتر به میان می‌آید، انتخاب هارد مناسب برای سرور یکی از تصمیم‌های حیاتی و تأثیرگذار است. به‌ویژه در سازمان‌هایی که از نسل‌های قدیمی‌تر سرورهای اچ‌پی، مانند HP ProLiant G5 استفاده می‌کنند، توجه به نوع و مشخصات هارد سرور اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. انتخاب نادرست در این بخش، نه‌تنها عملکرد کلی سیستم را با چالش مواجه می‌سازد، بلکه می‌تواند باعث اختلال در دسترسی به داده‌ها و افزایش هزینه‌های نگهداری شود.
بسیاری از مدیران شبکه و کارشناسان فنی هنگام خرید سرور یا ارتقای آن، به دنبال گزینه‌هایی هستند که علاوه بر سازگاری با تجهیزات فعلی، از لحاظ اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه باشند. در این شرایط، استفاده از راهکارهایی مانند خرید سرور استوک یا ارتقای هدفمند تجهیزات ذخیره‌سازی می‌تواند پاسخ مناسبی به نیازهای کسب‌وکار باشد، به‌ویژه اگر با بررسی‌های فنی و تخصصی همراه باشد.
در این مقاله، با تمرکز بر هارد سرورهای نسل پنجم اچ‌پی (G5)، به بررسی دقیق انواع هاردهای سازگار، ویژگی‌های فنی، ظرفیت‌ها، نوع رابط‌ها، و نکات مهم در هنگام انتخاب و خرید می‌پردازیم. هدف ما در وب‌سایت دکتر HP این است که با ارائه اطلاعات جامع و کاربردی، به شما کمک کنیم تا بهترین تصمیم را برای ارتقا یا خرید تجهیزات سرور خود اتخاذ کنید. این راهنما، به‌ویژه برای کاربرانی که از سرورهای نسل قدیمی‌تر استفاده می‌کنند یا در مسیر انتخاب گزینه مناسب برای خرید سرور دست دوم هستند، بسیار راهگشا خواهد بود.
سرورهای نسل پنجم HP، با نام کامل HP ProLiant Generation 5 (G5)، یکی از پرکاربردترین و پرفروش‌ترین محصولات برند HPE در دهه اول قرن بیست‌ویکم به شمار می‌روند. این سرورها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که نیازهای متنوع کسب‌وکارها، از شرکت‌های کوچک گرفته تا دیتاسنترهای متوسط، را با بهره‌گیری از قابلیت‌هایی چون انعطاف‌پذیری، قابلیت توسعه، و دسترس‌پذیری بالا پاسخ دهند.
هرچند نسل G5 اکنون جای خود را به نسل‌های پیشرفته‌تری مانند سرور G10 و سرور G11 داده است، اما همچنان در بسیاری از سازمان‌ها، به‌ویژه در زیرساخت‌هایی که به‌دنبال بهره‌برداری اقتصادی و بهینه از منابع موجود هستند، حضور پررنگی دارد. در این بین، ارتقای هارد یا جایگزینی آن با نسخه‌ای قدرتمندتر می‌تواند جان تازه‌ای به این سرورها ببخشد و عملکرد کلی سیستم را تا حد محسوسی بهبود بخشد.
سرورهای HP ProLiant G5 معمولاً در قالب دو فرم‌فکتور رایج یعنی Rackmount و Tower عرضه می‌شدند و مدل‌های مختلفی از جمله DL360 G5، DL380 G5، ML350 G5 و غیره را شامل می‌شوند. در تمامی این مدل‌ها، انتخاب نوع هارد، ظرفیت و تکنولوژی ذخیره‌سازی متناسب، مستقیماً با میزان بار پردازشی، حجم داده‌ها، و پایداری سیستم ارتباط دارد.
در معماری نسل پنجم، اچ‌پی تمرکز ویژه‌ای بر روی پشتیبانی از هاردهای SFF (Small Form Factor) و LFF (Large Form Factor) داشت. این موضوع باعث شد که کاربران بتوانند بسته به نوع نیاز، از هاردهای SAS یا SATA بهره‌برداری کنند. نکته حائز اهمیت اینجاست که سرورهای G5 به‌دلیل قدیمی‌تر بودن، با برخی از نسل‌های جدیدتر هاردها سازگار نیستند و در هنگام انتخاب یا خرید هارد برای سرور G5 باید به دقت مشخصات فنی و نسخه فریمور (Firmware) کنترلر ذخیره‌سازی بررسی شود.
بیشتر بخوانید >> فریمور (Firmware) چیست ؟ چه کاربردی دارد؟
از طرفی، بسیاری از کسب‌وکارهایی که در حال حاضر از این نسل سرور استفاده می‌کنند، با هدف بهینه‌سازی هزینه‌ها، به سراغ خرید سرور استوک و ارتقا یا جایگزینی اجزای کلیدی از جمله هارد می‌روند. در این شرایط، اطلاع دقیق از ویژگی‌ها، محدودیت‌ها و مزایای هاردهای سازگار با G5 می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری هوشمندانه ایفا کند.
یکی از نقاط قوت سرورهای نسل پنجم اچ‌پی، انعطاف در پشتیبانی از انواع مختلف هارد است. این ویژگی به کاربران امکان می‌دهد تا بر اساس نیازهای عملکردی، نوع حجم کاری و بودجه موجود، بهترین نوع ذخیره‌ساز را برای سرور خود انتخاب کنند. در این بخش، به‌صورت تفکیکی به بررسی انواع هاردهای SAS، SATA و حتی برخی مدل‌های SSD که با سرورهای HP G5 قابل استفاده هستند می‌پردازیم.
هاردهای SAS انتخابی ایده‌آل برای سازمان‌هایی هستند که بار پردازشی بالا، عملکرد سریع و پایداری مداوم برایشان اهمیت دارد. سرورهای G5 به‌طور پیش‌فرض از هاردهای SAS با سرعت‌های ۱۰K و ۱۵K پشتیبانی می‌کنند. این نوع هاردها معمولاً با کنترلرهای Smart Array مانند P400 یا E200 اچ‌پی که روی بسیاری از مدل‌های G5 نصب هستند، کاملاً سازگار می‌باشند.
در استفاده از هارد SAS باید به نکاتی چون ظرفیت پشتیبانی‌شده، نرخ انتقال داده، و محدودیت‌های RAID توجه کرد. به‌عنوان مثال، اگر از کنترلر P400 استفاده می‌کنید، برای دستیابی به سرعت بهتر باید از باتری BBWC نیز استفاده شود تا کش نوشتن فعال گردد.
در صورتی که قصد استفاده از سرور G5 در محیط‌هایی با بار پردازشی سبک‌تر مانند بک‌آپ‌گیری، ذخیره فایل، یا سرویس‌های آرشیوی دارید، هاردهای SATA گزینه‌ای اقتصادی و قابل‌قبول هستند. این نوع هاردها نسبت به SAS قیمت پایین‌تری دارند و ظرفیت‌های بالاتری را با هزینه کمتر ارائه می‌دهند، اما در مقابل، سرعت و دوام آن‌ها برای پردازش‌های سنگین مناسب نیست.
سرورهای نسل پنجم معمولاً از هاردهای SATA II با سرعت ۳Gb/s پشتیبانی می‌کنند. البته در برخی مدل‌ها با به‌روزرسانی فریمور کنترلر امکان استفاده از SATA III با کاهش سرعت به ۳Gb/s نیز وجود دارد، اما باید به‌دقت بررسی شود که کنترلر و فریمور با درایوهای جدید سازگاری کامل دارند یا خیر.
مطالعه این مقاله نیز مفید است >> هارد SAS چیست؟ تفاوت هارد سرور SAS با هارد SATA
اگرچه سرورهای G5 در دوران رواج SSD تولید نشده‌اند، اما برخی کاربران با اعمال تنظیمات خاص و استفاده از درایوهای SATA SSD توانسته‌اند عملکرد بهتری نسبت به هاردهای چرخشی سنتی از آن‌ها دریافت کنند. در این حالت، انتخاب SSDهای SATA با DRAM Cache و عمر نوشتاری بالا (DWPD مناسب) توصیه می‌شود. با این حال، باید توجه داشت که کنترلرهای قدیمی مانند P400 یا E200 رسماً برای پشتیبانی از SSD طراحی نشده‌اند و امکان بروز خطاهای فنی وجود دارد.
سرورهای G5 در مدل‌های مختلف از دو نوع فرم‌فکتور هارد پشتیبانی می‌کنند:
SFF (2.5 اینچی) که بیشتر در مدل‌های Rackmount مانند DL360 G5 استفاده می‌شود.
LFF (3.5 اینچی) که در مدل‌های Tower یا برخی نسخه‌های DL380 G5 رایج است.
در هنگام خرید هارد برای سرور G5 باید حتماً به نوع فرم‌فکتور کیس و نوع شاسی توجه شود. همچنین، استفاده از کدی اورجینال HPE برای نصب صحیح و خنک‌سازی مؤثر هارد اهمیت زیادی دارد.
انتخاب هارد مناسب برای سرور HP G5 نیازمند بررسی چندین پارامتر فنی و عملیاتی است که نقش مستقیمی در کارایی، طول عمر و بهره‌وری سرور ایفا می‌کنند. از آنجایی که نسل پنجم سرورهای HP نسبتاً قدیمی محسوب می‌شوند، انتخاب اشتباه یا نصب ناصحیح هارد ممکن است منجر به کاهش عملکرد یا حتی بروز ناسازگاری‌های سیستمی شود. در این بخش، مهم‌ترین فاکتورهایی را که باید هنگام خرید سرور یا ارتقای ذخیره‌ساز آن مد نظر داشته باشید بررسی می‌کنیم.
یکی از اصلی‌ترین موارد در انتخاب هارد، سازگاری آن با کنترلر RAID نصب‌شده روی سرور است. بیشتر سرورهای HP G5 دارای کنترلرهای Smart Array مانند E200، P400 یا P800 هستند. این کنترلرها بسته به نوع RAID و فریمور مورد استفاده، ممکن است فقط از هاردهای خاصی (مثلاً SAS یا SATA با ویژگی‌های خاص) پشتیبانی کنند.
در بسیاری از موارد، استفاده از درایوهایی که توسط HPE تست و تأیید نشده‌اند منجر به هشدارهای مکرر در محیط ILO یا حتی عدم شناسایی دیسک خواهد شد. بنابراین توصیه می‌شود پیش از خرید، لیست رسمی دیسک‌های پشتیبانی‌شده توسط کنترلر را بررسی کرده یا با فروشنده متخصص مشورت نمایید.
فرم‌فکتور هارد (SFF یا LFF) و ظرفیت آن باید با فضای فیزیکی داخل شاسی سرور و حجم مورد نیاز داده‌های سازمان همخوانی داشته باشد. در صورتی که شاسی شما از SFF پشتیبانی می‌کند، نمی‌توانید به‌صورت مستقیم از هاردهای ۳.۵ اینچی LFF استفاده کنید، مگر با استفاده از تبدیل‌های خاص که معمولاً توصیه نمی‌شوند.
همچنین، باید در نظر داشته باشید که کنترلرهای G5 در ظرفیت‌های بالا (مثلاً بالای ۲ ترابایت) ممکن است به‌درستی عمل نکنند یا نیاز به به‌روزرسانی فریمور داشته باشند. پس حتماً قبل از خرید هاردهای با ظرفیت بالا، وضعیت ساپورت فنی آن را بررسی کنید.
برای برنامه‌های حساس به تأخیر (Latency)، مانند پایگاه‌های داده یا سرورهای فایل که بار ورودی/خروجی بالایی دارند، انتخاب هاردهای SAS با سرعت چرخش ۱۵K یا SSDهای صنعتی SATA توصیه می‌شود. این در حالی است که برای وظایف سبک‌تر مانند ذخیره‌سازی پشتیبان یا آرشیو، هاردهای SATA با سرعت ۷۲۰۰ دور در دقیقه نیز پاسخگو هستند.
در هنگام خرید، مشخصات IOPS (دستورات ورودی/خروجی در ثانیه)، نرخ انتقال (Throughput) و تأخیر (Latency) را با نوع بار کاری سازمان مطابقت دهید.
در بسیاری از موارد، کاربران به دلیل کاهش هزینه‌ها به‌سراغ خرید سرور دست دوم یا ارتقای آن با هاردهای استوک می‌روند. در این شرایط، بررسی سلامت فیزیکی و نرم‌افزاری دیسک‌ها اهمیت دوچندانی دارد.
برای هاردهای SAS و SATA می‌توان از ابزارهایی مانند HPE Insight Diagnostics، HDD Sentinel یا نرم‌افزارهای برند سازنده جهت بررسی پارامترهایی مثل تعداد ساعات کارکرد، میزان خطاهای گزارش‌شده، و دمای عملیاتی استفاده کرد. در خرید SSD نیز بررسی پارامترهایی مانند TBW (Total Bytes Written) و درصد عمر باقیمانده از طریق SMART ضروری است.
نصب فریمور اورجینال برند HPE بر روی درایوهای نصب‌شده در سرورهای نسل G5، تضمین‌کننده حداکثر سازگاری، عملکرد ایمن، و جلوگیری از خطاهای بوت یا RAID است. حتی اگر از هاردهای برندهای دیگر استفاده می‌کنید، پیشنهاد می‌شود نسخه فریمور آن‌ها را بررسی کرده و در صورت نیاز به نسخه HPE ارتقا دهید.
برایر کسب اطلاعات بیشتر بخوانید >> خرید بهترین هارد سرور HP
سرورهای نسل پنجم اچ‌پی با اینکه دیگر در خط تولید کمپانی HPE قرار ندارند، همچنان در بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک تا متوسط ایران استفاده می‌شن. علت اصلی این موضوع، قیمت مناسب، سادگی پیکربندی و امکان استفاده از قطعات استوک باکیفیت بالا هست. در این شرایط، وقتی صحبت از خرید هارد برای سرور G5 می‌شه، انتخاب بین هارد نو و استوک به یک چالش واقعی تبدیل می‌شه. در این بخش، این دو گزینه رو از جنبه‌های مختلف با هم مقایسه می‌کنیم.
مهم‌ترین دلیل تمایل کاربران به خرید هارد استوک، اختلاف قیمت چشمگیرشه. به‌طور میانگین، قیمت یک هارد SAS 300GB 15K استوک حدود یک‌سوم یا حتی یک‌چهارم نمونه نو با مشخصات مشابه هست. برای سازمان‌هایی که نیاز به ارتقای چندین سرور دارند یا قصد راه‌اندازی آرایه‌های RAID دارند، این تفاوت قیمتی می‌تونه صرفه‌جویی بسیار بزرگی ایجاد کنه.
مثال واقعی: یک هارد HP 600GB 10K نو ممکنه قیمتی حدود ۶ تا ۷ میلیون تومان داشته باشه، در حالی که نمونه استوک همین مدل با سلامت بالا و فریمور رسمی HP حدود ۲ تا ۲.۵ میلیون تومان به فروش می‌رسه.
یکی از نگرانی‌های رایج درباره هاردهای استوک، میزان عمر باقیمانده و سلامت فیزیکی اون‌هاست. هرچند این نگرانی منطقیه، اما با خرید از فروشنده معتبر و بررسی پارامترهای SMART، می‌تونید از وضعیت سلامت هارد مطمئن بشید. بسیاری از هاردهای استوک از دیتاسنترهای اروپایی یا آسیایی وارد می‌شن و به‌صورت تخصصی Refurbish شدن؛ یعنی تمیز، تست و گارانتی مجدد خوردن.
در مقابل، هاردهای نو معمولاً دارای گارانتی رسمی برند یا فروشگاه هستن و برای محیط‌هایی که نیاز به حداکثر اطمینان دارند (مثل بانک‌ها یا مراکز مالی)، توصیه می‌شن.
در استفاده از هاردهای استوک برای سرور G5، اگر دستگاه سالم باشه و هارد به‌درستی نصب و پیکربندی بشه (مثلاً کش RAID فعال باشه و فریمور سازگار باشه)، عملکرد قابل‌قبولی دریافت می‌کنید. اما در پردازش‌های مداوم و IOPS بالا، ممکنه کارایی در درازمدت افت کنه.
در مقابل، هارد نو نه‌تنها از عمر صد درصدی برخورداره بلکه در محیط‌هایی با پردازش‌های سنگین، ثبات بیشتری داره.
هاردهای نو معمولاً با فریم‌ورهای به‌روز و بدون ریسک سازگاری عرضه می‌شن. اما در مورد هاردهای استوک، اگر فریمور توسط HP تایید نشده باشه یا دیسک از مدل‌های قدیمی یا غیرمرسوم باشه، ممکنه سیستم RAID یا ILO ارور بده یا حتی هارد اصلاً شناسایی نشه. به همین دلیل حتماً باید هارد استوک رو از فروشنده‌ای بخرید که تخصصی در زمینه قطعات سرور HP فعالیت می‌کنه و ضمانت تست سلامت ارائه می‌ده.
پس از بررسی معماری سرورهای G5، انواع هاردهای قابل‌استفاده، مزایا و معایب هارد نو و استوک، حالا زمان آن رسیده که یک نقشه راه شفاف و قابل‌اجرا برای ارتقای بهینه سرورهای نسل پنجم HP ارائه کنیم. نکاتی که در ادامه می‌خوانید، حاصل تجربه‌ی فنی کارشناسان ما در زمینه ارتقا و خرید سرور دست دوم به‌ویژه مدل‌های G5 در فضای واقعی بازار ایران است.
اگر سرور G5 شما به‌عنوان فایل سرور یا بک‌آپ استفاده می‌شود و نیاز چندانی به سرعت‌های بالا ندارد، هاردهای LFF با ظرفیت بالا و سرعت 7.2K کاملاً مناسب هستند. در چنین مواردی می‌توانید با هزینه‌ای کمتر، از هاردهای SATA استوک استفاده کنید.
اما اگر سرور در نقش دیتابیس، میزبان ماشین‌های مجازی یا سرویس‌دهنده ERP فعالیت می‌کند، انتخاب هاردهای SAS با سرعت 10K یا 15K، آن هم با ظرفیت بهینه‌شده، بهترین گزینه خواهد بود. در این حالت، بهره‌گیری از هاردهای نو یا استوک‌های Refurbished با سلامت بالا توصیه می‌شود.
با توجه به محدودیت‌های سخت‌افزاری نسل G5، بهتر است از آرایه‌های RAID ساده‌تر مثل RAID 1 یا RAID 5 استفاده شود. RAID نه‌تنها کارایی را افزایش می‌دهد، بلکه در صورت خرابی یکی از دیسک‌ها، مانع از دست رفتن کامل داده‌ها می‌شود. این موضوع مخصوصاً برای سرورهایی که در سازمان‌ها یا شرکت‌ها با داده‌های مهم کار می‌کنند، بسیار حیاتی است.
در هنگام پیکربندی RAID، مطمئن شوید که کنترلر RAID مورد استفاده از فریمور به‌روزشده و باتری Backup سلامت برخوردار است. عملکرد ضعیف باتری یا ناسازگاری درایورها می‌تواند کل فرآیند RAID را با مشکل مواجه کند.
یکی از اشتباهات رایج در خرید سرور استوک این است که کاربران صرفاً بر اساس ظرفیت هارد تصمیم‌گیری می‌کنند، بدون توجه به سرعت خواندن و نوشتن. در صورتی که اگر نرم‌افزار شما نیاز به بارگذاری سریع فایل‌ها، Queryهای پیچیده یا پردازش لحظه‌ای دارد، سرعت هارد نقش تعیین‌کننده‌تری دارد تا حجم آن.
پس پیش از خرید، نیازهای نرم‌افزاری خود را به‌خوبی بشناسید و بر اساس آن، بین ظرفیت، سرعت، نوع رابط (SAS/SATA) و حتی نسل درایو تصمیم‌گیری کنید.
سرورهای HP مخصوصاً مدل‌های نسل‌پنج، به دلیل پیچیدگی فریمور و حساسیت به ناسازگاری، نیازمند خرید قطعات از فروشگاه‌های تخصصی هستند. پیشنهاد می‌شود برای خرید هارد G5، حتماً از مجموعه‌هایی کمک بگیرید که در حوزه برند HPE فعالیت متمرکز دارند و امکان مشاوره، تست فنی و گارانتی فروشگاهی ارائه می‌دهند.
در بسیاری از موارد، دیده شده که استفاده از هاردهای عمومی یا غیرسازگار باعث خطاهای سخت‌افزاری، اختلال در بوت سیستم یا حتی از کار افتادن کنترلر RAID شده است. پس همیشه انتخاب فروشنده معتبر، بخشی از استراتژی ارتقای سرور شما باشد.
با ارتقای هارد، ممکن است مصرف انرژی و گرمای تولیدی درون کیس افزایش پیدا کند. توصیه می‌شود حتماً بررسی شود که تهویه داخلی سرور، فن‌ها و فضای گردش هوا در کیس سرور G5 پاسخگوی شرایط جدید هست یا خیر. همچنین در صورت افزودن چندین هارد جدید، از منابع تغذیه مناسب با توان کافی استفاده کنید تا سیستم در زمان اوج مصرف دچار افت ولتاژ یا ری‌استارت ناگهانی نشود.
مطالعه این مقاله نیز پیشنهاد می‌شود >> سوالات مختلف در مورد هارد سرور اچ پی
سرورهای نسل پنجم HP اگرچه به‌لحاظ زمانی نسبت به نسل‌های جدیدتر قدیمی‌تر محسوب می‌شوند، اما هنوز هم در بسیاری از زیرساخت‌های سازمانی، صنعتی و حتی استارتاپی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند. با انتخاب درست و هوشمندانه هارد، می‌توان نفس تازه‌ای به این سرورها بخشید و آن‌ها را متناسب با نیازهای امروزی، بازآفرینی کرد.
در این مقاله تلاش کردیم تمام جوانب انتخاب، خرید و ارتقای هارد برای سرور G5 را از زاویه‌ای فنی، کاربردی و واقع‌گرایانه بررسی کنیم. از شناخت دقیق معماری و قابلیت‌های این نسل از سرور گرفته تا معرفی انواع هارد قابل استفاده، مقایسه هارد نو با استوک و در نهایت ارائه راهکارهای اجرایی برای ارتقا، تمام موارد با هدف کمک به تصمیم‌گیری بهتر شما، مدیران و متخصصان فناوری اطلاعات نگارش شد.
نکته کلیدی اینجاست که ارتقای هارد در سرورهای G5 تنها یک خرید ساده نیست، بلکه نوعی سرمایه‌گذاری در عملکرد بهتر، پایداری بالاتر و کاهش هزینه‌های نگهداری در بلندمدت است. چه در زمان خرید سرور استوک باشید، چه قصد ارتقای سروری را داشته باشید که سال‌هاست در دیتاسنتر شما مشغول به‌کار است، در هر دو حالت توجه به انتخاب دقیق هارد می‌تواند نتیجه کار شما را کاملاً متحول کند.
اگر به دنبال خرید سرور، قطعات سرور HP یا مشاوره تخصصی در زمینه ارتقا و انتخاب هارد مناسب هستید، همین حالا با تیم ما در دکتر HP تماس بگیرید. تجربه، تخصص و پشتیبانی واقعی چیزی است که ما در اختیار شما می‌گذاریم. برای بررسی محصولات، دریافت مشاوره رایگان و انتخاب دقیق‌تر، از سایت ما به نشانی drhp.ir دیدن فرمایید.
